BALK Architects transformeert ruw erfgoed naar warme werkplek

Ontwerpen binnen bestaande kaders

“Het gebouw zit vol karakter,” typeert Sander. “Als je binnenkomt, zie je direct de originele vakwerken, ornamenten, hoge raampartijen en robuuste, oude wandstructuren. Daar wilden we zo veel mogelijk van behouden.” Dat bracht ook complexiteit met zich mee. Als rijksmonument moesten veel onderdelen onaangetast blijven, en iedere ingreep vergde afstemming met meerdere partijen: de eigenaar, de gemeente en de nieuwe huurder. “Elke partij heeft weer andere belangen en uiteindelijk moet iedereen op één lijn komen te liggen”, legt Sander uit. “Als architect hadden wij daarom niet alleen een ontwerpende functie in dit project, maar waren we volledig betrokken bij de technische vergunningsaanvraag en de technische startprocedure.”

Helder overzicht door Archicad

Archicad maakte het mogelijk om voor iedereen gedurende het hele ontwerpproces een duidelijk overzicht te houden op het ontwerp én op de technische consequenties. “We hebben het bestaande gebouw compleet in 3D in Archicad gemodelleerd. Hierdoor konden we sneller schakelen, beter inschatten wat haalbaar was en gerichter communiceren over keuzes.” Ook de BIMx-tool hielp bij een efficiënte besluitvorming. Daarmee was het voor de opdrachtgever mogelijk letterlijk een kijkje in het gebouw te nemen, nog vóór de eerste bouwkundige ingrepen waren gedaan. Een uitkomst, vindt Sander. “Niet iedereen kan technische tekeningen even goed lezen, maar in 3D begrijpt iedereen het meteen.”

Nieuwe routing als sleutel

De routing binnen het gebouw was een uitdagende opgave. De oorspronkelijke indeling was onpraktisch en onlogisch. Sander: “Het was een verzameling van verschillende niveaus met heel veel kleine trapjes op de verdiepingen. En de mooiste ruimte, in de nok van het gebouw, was alleen bereikbaar via een achteraftrap. We ontwierpen daarom een nieuwe trap, geplaatst in het atrium, die alle verdiepingen met elkaar verbindt.” Naast dat de trap het functionele hart van het gebouw vormt, speelt deze ook een rol in de beleving. “De trap is omringd door een groene plantenwand en heeft een boom als centraal element”, beschrijft Sander. “Dat gaf het interieur een tropische, gezellige uitstraling. Het ‘huiskamergevoel’ dat de opdrachtgever voor ogen had.”

Slim modelleren

Dat BALK Architects volledig in Archicad werkt, is geen toeval. “We zijn een klein bureau en werken aan meerdere projecten tegelijk. Dan is het essentieel dat je snel kunt schakelen tussen ontwerpen,” legt Sander uit. “Doordat alles in één 3D-model zit, voorkom je fouten bij wijzigingen. Je past iets aan en alle tekeningen veranderen automatisch mee.” Bij het project Voormalig pompgebouw maakten de architecten van BALK Architects met name graag gebruik van de Renovatietool in Archicad. “Hiermee konden we precies aangeven welke elementen behouden bleven en welke verwijderd moesten worden. Zo hielden we controle in elke fase”, vertelt Sander. “Daarnaast bleek de ‘Complex Profiles’-functie erg waardevol om efficiënte studies van verschillende detailleringen te maken, zonder dat je telkens alles opnieuw hoeft op te zetten.”

De warme uitstraling van het eindresultaat is een samenspel van ‘tropisch groen’, de indeling én maatwerk. Meubels, afwerkingen en interieurelementen zijn precies afgestemd op de bestaande structuur. “Vooral bij de trap was dat belangrijk,” zegt Sander. “Die is constructief én esthetisch ontworpen. Omdat we vanaf het begin in Archicad werkten, konden we makkelijk communiceren met de bouwer en direct juiste maatwerktekeningen aanleveren.”

Tijdloos project

Hoewel er bij dit project geen expliciete duurzaamheidseisen golden, werd wél gestuurd op tijdloosheid. “Wij ontwerpen graag gebouwen die lang meegaan. Dat zit niet alleen in materiaalkeuze, maar ook in flexibiliteit en een indeling die blijft werken,” aldus Sander. Terugkijkend noemt hij vooral de samenwerking en het eindgebruik als hoogtepunten van het project. “Het is mooi om te zien dat de nieuwe routing echt goed werkt. De zichtlijnen kloppen, de sfeer is prettig en de gebruikers zijn tevreden. Dat is uiteindelijk toch waar het om draait.”