COLUMN. Wereld Architectuur Dag (Gie Bresseleers)

Wereld Architectuur Dag is er niet alleen voor architecten, ontwerpers en beleidsmakers, maar vooral voor bewoners en belanghebbenden. Het is een kans om overheid en architecten te wijzen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en om bewoners en gebruikers de mogelijkheden te tonen die hen ontzegd worden.

DE IMPACT

De impact van de gebouwde omgeving op het dagelijks leven wordt nog steeds zwaar onderschat. Architectuur en stedenbouw zijn vaak beknottend, betuttelend. Een stil keurslijf waarin we ons schikken. Onbewust en vertrouwd met de geijkte structuren. Zonder besef dat het anders, beter, eigentijdser, uitdagender kan. Zonder besef dat het kan verenigen…

Architectuur richt zich op de menselijke schaal: de leefbaarheid van de plattegronden, de verhoudingen tussen private, semi-private en publieke ruimten, de uitstraling in de gebouwde omgeving en in het landschap.

Architectuur draagt het welzijn van mensen, respecteert het milieu en versterkt de culturele identiteit. Ze is constant in beweging, speelt in op veranderingen en creëert een eigentijds kader. Ze vraagt engagement, samenwerking en onderzoek.

EEN ANTWOORD

Architectuur zoekt een overtuigend antwoord op de snel evoluerende uitdagingen. Een directe en doorgaande dialoog leidt tot voortschrijdend inzicht. Over de alledaagse ruimte: de woning, de straat, het plein, de wijk, het kantoor, het park,… Over de private ruimte als onderdeel van de openbare ruimte: het in bezit nemen, het eigen maken. Over de gelaagdheid en de eenheid van de gemeenschap.

Architectuur is het vermogen om een opgave anders aan te pakken: de variatie, de frisse blik. Nieuwsgierigheid van het ontwerpteam is belangrijker dan vertrouwde expertise.

MEZELF

Een gebouw spreekt me aan, straalt een intentie uit, vertelt me een verhaal. Het nodigt me uit en vertelt waar ik wel en niet welkom ben. Erover praten doet me wellicht overkomen als een freak. Immers niet iedereen vindt het belangrijk dat een gebouw tot hem spreekt. Vindt de overheid dat wel? Vindt de ontwerper dat wel? Wil de ontwerper of de opdrachtgever wel in zijn eigen projecten wonen, werken?

Ontwerpen verplaatst ons in het leven van de gebruiker, de bezoeker, de voorbijganger. Ontwerpen is niet zozeer denken in termen van gebruik, maar eerder in termen van activiteit. Hoe handelen we? Wat zien we? Hoe zien we?

Architectuur is niet het streven naar ultieme zuiverheid, ultieme schoonheid, maar juist naar het vernuft, naar een schijnbare verstoring, naar een innemende verwondering. Ze is er om beleefd te worden.

WERELD HABITAT DAG

Oh ja,… wereldwijd valt Wereld Architectuur Dag samen met Wereld Habitat Dag: een initiatief van de Verenigde Naties dat aangeeft dat architectuur een sleutelrol speelt in het creëren van rechtvaardige, veilige en duurzame leefomgevingen. Maar dagelijks zien we hoe naast alle menselijk leed ook architectuur lijdt onder oorlog. Hoe de gebouwde omgeving wordt vernietigd om mensen de vlucht in te drijven. Hoe historisch en cultureel erfgoed wordt vernietigd om een samenleving te wissen… maar dat is voor een andere speciale dag.

Toch even positief afsluiten met een quote van Junya Ishigami:

"I want all my project to be different. I think now the purpose is to bring variety by addressing each project and each person very particularly. Also I don’t think architecture is only to people. It may be for nature, the environment, animals, insects, and so on. To me, to free architecture means not to be dogmatic or stylistically driven but to be specific and inventive in every case."

Gie Bresseleers is architect en fotograaf.