Europese keramische sector onder druk door energieprijzen en ETS

Met meer dan 200.000 directe jobs in Europa is de keramische industrie een belangrijke werkgever. Europese bedrijven in deze sector behoren bovendien tot de wereldtop op het vlak van productie-efficiëntie, productinnovatie en technologische knowhow. Voor architecten en bouwprofessionals betekent dit een stabiele bron van hoogwaardige, duurzame bouwproducten, van bakstenen en dakpannen tot gevelsystemen, vloeren en performante technische keramiek.

Exploderende energieprijzen ondermijnen Europese productie 

Sinds 2021 hebben vooral elektriciteitsprijzen een ongeziene sprong gemaakt. Dat weegt rechtstreeks door op de kostprijs van keramische bouwmaterialen. Ook de vooruitzichten zien er niet erg rooskleurig uit: tegen 2030 wordt een inflatie verwacht van +74% voor gas, +81% voor elektriciteit en zelfs +550% aan CO₂-kosten (bij een CO₂-prijs van 200 euro/ton).

Hoewel de industrie klaarstaat om te elektrificeren en over te schakelen naar hernieuwbare energie, wordt de transitie in de praktijk afgeremd door twee knelpunten:

1. Hoge energiekosten maken investeringen economisch onhaalbaar.
2. Onvoldoende netcapaciteit, vooral op afgelegen industriële sites, verhindert grootschalige elektrificatie.

Zonder snelle versterking van de Europese energie-infrastructuur en betere toegang tot betaalbare groene energie, dreigt de productie van keramische componenten verder weg te trekken uit Europa.

ETS-kosten stijgen sneller dan de sector kan verduurzamen

De keramische industrie is een lage uitstoter. Ze is verantwoordelijk voor minder dan 5% van alle Europese CO₂-emissies. Toch draagt ze een onevenredig zware ETS-last.

De geplande afbouw van gratis ETS-toewijzingen zorgt in 2026 alleen al voor een stijging van 30% aan koolstofkosten. Vooral kmo’s, die het merendeel van de sector vormen, hebben het moeilijk met de administratieve complexiteit en de onvoorspelbaarheid van ETS-prijzen.

De sector vraagt daarom:

• Een bevriezing van de verdere vermindering van gratis ETS toewijzingen in 2026 om een acute kostenschok te vermijden.
• Een verhoging van de ETS-drempel van 25.000 naar 50.000 ton CO₂/jaar, zodat kleinere uitstoters kunnen overschakelen naar eenvoudigere nationale systemen zonder de klimaatambitie te verlagen.

Refractaire sector: cruciaal voor circulaire zware industrie

Naast bouwkeramiek ondervindt ook de refractaire industrie, leverancier van materialen voor cement-, staal- en glasproductie, identieke problemen. Meer dan 60% van de productie wordt buiten de EU geëxporteerd, waardoor competitiviteit op de wereldmarkten essentieel is. Een mismatch tussen geplande waterstofnetten en de ligging van fabrieken bedreigt bovendien hun toegang tot groene energie.

Productie daalt en import neemt toe

Door deze gecombineerde druk is de Europese productie in keramiek en refractair materiaal sinds 2021 met ongeveer 30% gedaald. Tegelijk stijgt de import uit landen met lagere energieprijzen en minder strenge milieuregels, zoals India en China. Dat creëert een dubbel nadeel: economische erosie in Europa en verschuiving van emissies naar regio’s met een hogere CO₂-voetafdruk.

Oproep tot gecoördineerd Europees energie- en klimaatbeleid

De sector vraagt met aandrang:

• Europese coördinatie van industriële elektriciteitstarieven en subsidies om interne marktverstoring tussen lidstaten te vermijden.
• Een realistisch en gefaseerd transitiepad, met tijd en financiering om investeringen haalbaar te maken.
• Geen opname van kleine uitstoters in ETS om extra onzekerheid en administratie te vermijden.

“De keramische industrie wíl en kan vergroenen, maar niet in een context waarin energie ontoegankelijk en onbetaalbaar is, en ETS-kosten sneller stijgen dan we technisch kunnen volgen. Zonder noodmaatregelen riskeren we jobs, investeringen en technologische voorsprong in Europa te verliezen”, aldus Heimo Scheuch, Voorzitter van de Cerame-Unie en CEO van Wienerberger.