Nieuwbouw of renovatie? Sleutel tot duurzaam succes zit in slimme combinatie

Panelleden:

• Toon Jans - QHSE & Sustainability Manager bij Democo Group
• Eli Thijs – Expert Energie en Bouwtechniek bij Wonen in Limburg
• Wouter Vermin – Managing Director bij Bioterra
• Maarten Leën – Director New Business Development bij Vandersanden Group
• Chris Lathouwers – Architect bij UAU collectiv
• Robrecht Mas – Managing Partner bij Curon
• Levi Nelis – Projectingenieur en vennoot bij Multis

Bouwen met minimale inname van open ruimte

Toon Jans (Democo Group) nuanceert de discussie meteen: “Er is wel degelijk een woningnood, dus we bouwen niet per se te veel. Maar misschien bouwen we wel op de foute plekken.” Volgens hem ligt de sleutel in herbestemming, circulariteit en modulariteit, zodat we compacter en milieubewuster kunnen bouwen zonder de inname van nog meer open ruimte.

Chris Lathouwers (UAU collectiv) sluit zich daarbij aan en trekt de lijn verder: “De meest duurzame en betaalbare vierkante meter is diegene die je niet bebouwt.” Hij pleit voor een bewuste aanpak, waarbij overconsumptie van ruimte wordt vermeden en ontwerpers creatief omgaan met beschikbare vierkante meters zodat ze toch de woonkwaliteit behouden.

Renovatie en herbestemming als kans, maar niet altijd de juiste keuze

Eli Thijs (Wonen in Limburg) wijst erop dat niet elk bestaand gebouw geschikt is voor renovatie: “Er wordt vandaag nog te vaak alleen gekeken naar CO2-uitstoot, maar we moeten ook de totaalkost van een renovatie in rekening brengen. Sommige gebouwen functioneren voldoende goed en kunnen behouden blijven, andere worden beter vervangen.”

Levi Nelis (Multis) vult aan: “Bij renovaties moeten we de goede structuren zeker behouden, maar tegelijk de schil op een doordachte manier aanpakken. De lat mag niet lager liggen voor renovatie of restauratie.”

Robrecht Mas (Curon) benadrukt dat er vandaag te veel belemmeringen zijn bij herbestemming, zeker van kantoorgebouwen: “De energieregelgeving maakt herbestemming vaak duurder dan nieuwbouw. Op vlak van duurzaamheid, en dan zeker energietechnieken, is nieuwbouw bovendien altijd beter. De overheid zou wel fiscale stimulansen kunnen inbouwen om de verbouwmarkt op de juiste manier aan te moedigen.”

Nieuwbouw is soms noodzakelijk – maar dan wél toekomstbestendig

Volgens Maarten Leën (Vandersanden Group) is het een utopie om te denken dat we alle bestaande woningen op hetzelfde energetische niveau krijgen als nieuwbouw. “Veel oudere gebouwen zijn niet ontworpen om aanpasbaar te zijn. Nieuwbouw is vaak beter, maar dan moet je het wel slim aanpakken.”

Chris Lathouwers ziet hierin net een kans voor nieuwbouw: “Gebouwen moeten vooral flexibel kunnen meegroeien, aanpasbaar en demonteerbaar zijn. Modulaire en circulaire nieuwbouw is daarom de toekomst. Op die manier kan je de levensduur van gebouwen verlengen en vermindert de impact van de toegepaste materialen. Je moet daarbij niet enkel kijken naar de bouwkost, maar ook naar de lagere onderhoudskost op lange termijn.”

Sloop kan ook duurzaam zijn

Wouter Vermin (Bioterra) maakt duidelijk dat slopen niet noodzakelijk nefast hoeft te zijn. “Er is steeds meer aandacht voor de traceerbaarheid van sloopmaterialen. Je kan perfect bepalen welke materialen herbruikbaar zijn. Die circulaire benadering moet standaard worden bij zowel afbraak als nieuwbouw.”

In Nederland gaat men al verder, weet Chris Lathouwers: “Daar werken bouwbedrijven met een CO₂-budget per jaar, inclusief de impact van sloop. Zo verplicht men ontwikkelaars om de volledige levenscyclus van een gebouw en de toegepaste materialen in rekening te nemen.”

Tussenstand: geen dogma’s, wel doordachte keuzes

De consensus onder de panelleden is duidelijk: minder bouwen is geen realistisch antwoord op de woonnood. Maar wát en waar we bouwen moet doordacht gebeuren. Niet elk gebouw verdient een tweede leven, maar als het kan, moeten we het doen. Nieuwbouw is soms noodzakelijk, maar dat dient dan wel vanaf het ontwerp te gebeuren met een duidelijke focus op circulariteit, toekomstbestendigheid en betaalbaarheid.

KeyMotion als katalysator voor samenwerking

Om de uitdagingen op vlak van duurzaamheid aan te pakken faciliteert en creëert KeyMotion synergiën tussen bedrijven uit diverse sectoren én tussen de private en de publieke sector. Dat zorgt voor betere inzichten en een grotere collectieve slagkracht. Samen met partners zoals de deelnemers aan dit panelgesprek wil KeyMotion met sterke voorstellen naar de overheid trekken en hen mee meekrijgen om duurzame en toekomstbestendige projecten met een grote meerwaarde te realiseren.

Dit panelgesprek werd georganiseerd door adviesbureau KeyMotion.
Wil je een volgend panelgesprek bijwonen?
Meer info: keymotion.be/keymoments