OPINIE. Ontspoorde lokale autonomie heeft niets te maken met wooncrisis (Mathilde Eva)
-
© Jan van der Wolf
"Meer woningen vergunnen gaat niet meer betaalbare woningen creëren als die nieuwe woningen niet betaalbaar zijn."
Naar aanleiding van de publicatie van een rapport van een gemengde adviescommissie rond het dereguleren van vergunningen, en een week na de voorstelling ervan in het Vlaams parlement, vond de Orde van Architecten dat het toch wel eens tijd werd om ook hun licht op de zaak te laten schijnen. Ze stuurden een open brief naar minister Jo Brouns, die waarschijnlijk geen vijgen na Pasen lust. Och, wat was het toch erg dat ze niet betrokken waren bij de adviescommissie! In die open brief laten ze hun frustraties rond het spaak lopende vergunningenapparaat de oorzaak zijn van een heuse wooncrisis. “(…) Het aantal uitgereikte omgevingsvergunningen is gezakt tot het laagste peil sinds 1998. En dat terwijl we tegen 2050 450.000 extra woningen moeten bouwen. Overregulering leidt tot onderinvestering. Als we niet ingrijpen, stevenen we af op een ongeziene wooncrisis.”
Een hardnekkig misverstand doet zich hier voor: er is een tekort aan betaalbare woningen, maar er is géén totaal tekort aan woningen. Deze vaststelling heeft ook consensus tussen Vlaamse huisvestingsexperts. In 2024 werden er in Vlaanderen 32.137 nieuwbouwvergunningen afgeleverd, weliswaar een cijfer dat sinds 2018 in dalende lijn zit. Het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen blijft sinds 2010 wél consistent stijgen. Ook al worden van deze 32.137 vergunningen niet alle woningen gebouwd, dan nog halen we ruimschoots het doel van 450.000 woningen. Maar: meer woningen vergunnen gaat niet meer betaalbare woningen creëren als die nieuwe woningen niet betaalbaar zijn. Het tekort aan betaalbare woningen heeft te maken met verdeling, prijszetting, ongelijkheid, stijgende grondprijzen, een beperkte huurmarkt,.. Een gedereguleerd vergunningsapparaat gaat het probleem van betaalbaar wonen niet oplossen. De nieuwbouwproductie hangt immers nauwelijks af van regulering of deregulering, maar volgt eerder de rentevoet. Daarnaast is het aantal uitgereikte vergunningen tot op heden niet gezakt onder het peil van 2010 en klopt de communicatie van de Orde dus niet.
Aan de Orde van Architecten: gebruik de problematiek van betaalbaar wonen niet als vals argument voor jullie frustraties rond vergunningen. Verder bekent de berichtgeving van de Orde ook hun politieke kleur. De Orde noemt het rapport “zinnig” en “goed werk”, terwijl het de beroepsrechten van burgers inperkt, omgevingsexperts monddood maakt en een vrijbrief aan projectontwikkelaars geeft om meer onbetaalbare woningen te bouwen. Echte efficiëntie ontstaat immers niet door minder controle, maar door betere processen, en dat zou de Orde nu toch wel moeten geleerd hebben.
Mathilde Eva is architect.
