OPINIE. Waarom Veronique Claessens als nieuwe Vlaamse Bouwmeester een prima keuze is (Rik Neven)

1. Eindelijk een vrouw

Na vijf mannen werd het hoog tijd om eindelijk een vrouw als Vlaams Bouwmeester aan te stellen. Het doet me denken aan de podcast over de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de architectuur. Professor Hilde Heynen, in gesprek met Rita Agneessens en Sylvie Bruyninckx haalden toen aan dat na het afstuderen vrouwen in de architectuur licht in de minderheid zijn. Maar als je dan kijkt hoeveel vrouwen er aan bod komen in A+ of het jaarboek, hoeveel er gevraagd worden voor panelgesprekken, hoeveel er een luidende rol opnemen in een architectenbureau, kom je nog niet aan 1 op 4. Voor Vlaams Bouwmeesterschap is dat 1 op 6. Beter dan 0 op 6, maar toch.

2. Opnieuw een blauw-groene pionier 

Een jaar geleden werd tijdens een lerend netwerk van de Green Deal Klimaatbestendige Omgeving bekend gemaakt dat de eerste Wisselboom van de Green Deal toegekend wordt aan Veronique Claessens als bekroning voor haar klimaatbestendige initiatieven als directeur Sector Ruimte bij Stad Genk. 

Mede dankzij Leo Van Broeck zijn we gaan beseffen dat de ruimte tussen en naast de gebouwen belangrijker is dan de gebouwen zelf. Het bewaren van de vrije ruimte en het versterken van de biodiversiteit zijn zeker zo belangrijk en gaan trouwens ook hand in hand gaan met de CO²-problematiek. 

Veronique Claessens zit wat dat betreft op dezelfde golflengte. Het meest in het oog springende voorbeeld voor haar klimaatadaptief beleid is de omvorming van het versteende marktplein van Genk tot een stadsbos, ontworpen door Bas Smets. 

Maar ook andere initiatieven van Stad Genk laten zien wat je als stadsbestuur kan doen om werk te maken van een groenblauwe transitie. Het strategisch stadsontwikkelingsprogramma Stiemervallei heeft als ambitie om de vallei te ontwikkelen tot een groenblauwe levensader doorheen de stad. De overmaatse autoverbinding tussen Winterslag/C-mine en het centrum maakte plaats voor een groene, waterrijke boulevard. Het living lab van Waterschei richt zich op het verhogen van het bewustzijn en zorgt voor een ‘mentale shift’ rond waterbeheer. Daarnaast heeft Stad Genk oog voor haar groene erfgoed. Via het erfgoedbomenproject zijn oude, waardevolle bomen in kaart gebracht.

3. Eindelijk iemand van Limburg/Genk

Als Limburger en bijna-Genkenaar ben ik uiteraard blij dat er ook eens iemand van mijn eigen regio Bouwmeester wordt. Maar los van deze chauvinistische overwegingen, is het zonder meer een goede zaak  dat er eindelijk eens gekozen wordt voor iemand die niet uit Gent, Antwerpen, Brussel of Leuven komt, maar wel uit een stad en regio waar architectuurkwaliteit minder hoog op de agenda staat.

4. Eindelijk een opdrachtgever 

De vorige Vlaamse Bouwmeesters waren ofwel architect ofwel academicus. Met Veronique Claessens komt er iemand aan het roer die zich als stadsarchitect aan de andere kant van de tafel bevond. Een ervaring die zeker van pas zal komen als Bouwmeester. Als geen ander weet zij hoe het er aan toe gaat bij architectuuropdrachten die uitgeschreven worden door lokale besturen.

5. Eindelijk/opnieuw een herbestemmer

Met C-Mine (Winterslag), Thor park (Waterschei) en La Biomista (Zwartberg) mogen Veronique Claessens en Stad Genk prat gaan op drie prachtvoorbeelden van geslaagde herbestemmingen. Veel erfgoed heeft Genk als jonge stad niet in vergelijking met historische kunststeden. Enkel de oude mijnsites. Maar die kregen na de sluiting van de mijnen wel stuk voor stuk weloverwogen nieuwe bestemmingen met veel eerbied voor de erfgoedwaarde van deze gebouwen. Heel wat architecten werden op deze mijnsites losgelaten, maar steeds werd gewaakt over de harmonie en de architectuurkwaliteit van talloze deelprojecten.

Wij wensen Veronique Claessens alle succes toe en hopen dat zij ook haar stempel zal kunnen drukken op het Vlaams architectuurbeleid, zoals zij dat ook in Genk gedaan heeft.