BEELD/VERHAAL. Nationaal Militair Museum, Soest (Felix Claus Dick van Wageningen Architecten)

LAND- EN LUCHTMACHT

Het NMM staat op de uitgestrekte vlakte van de voormalige legerbasis, op de grens tussen bos en heide van de Utrechtse Heuvelrug. Vanop een heuvel zien we de 33 m hoge uitkijktoren op de grote, platte doos. We lopen de inkomhal op de verdieping binnen via een loopbrug. Een gele loper in de gepolijste betonvloer leidt ons door het ‘Arsenaal’ langs pantservoertuigen, tanks, vliegtuigen, helikopters, straaljagers, kanonnen,… Op de route vertellen zwarte dozen het verhaal van de krijgsmacht: de positie in de samenleving, de hoogstpersoonlijke verhalen van helden en antihelden, de gevolgen van verwoestende krachten,… De doos ‘Xplore’ is een grote interactieve ruimte voor kinderen.

Het NMM is het ontwerp van Felix Claus Dick van Wageningen Architecten. Het gebouw is grotendeels transparant. Je kijkt er zo door heen. De 13 m hoge glasgevels maximaliseren de relatie tussen de collectie en het landschap. Het plat, 4 m hoge dak van 110 op 250 m is een staalconstructie met een raster van vakwerken. Het dak draagt op de kolommen aan de buitenzijde van de glazen gevel en op de twee grote dozen in de enorme hal. Het kraagt aan alle zijden ruim uit en geeft je de illusie te zweven.

HET DAK

Deze dakconstructie is een hoogstandje. Ondanks de grote overspanningen heeft de constructie een laag eigen gewicht en bijzonder veel draagkracht om de zware gevechtsvliegtuigen op te hangen. Het dak weegt slechts 60 kg/m2. Zelfs de glasplaten van de gevels hangen, uitgezonderd de onderste, met staaldraden aan die constructie. Bovendien liggen er ook 3240 zonnepanelen op met een vermogen van 753 MW/jaar.

Het museum opent op 11 december 2014. De architecten Felix Claus en Dick van Wageningen winnen in 2015 de Abe Bonnema Architectuurprijs en in 2016 de Nationale Staalprijs voor utiliteitsbouw. De staalconstructie van het dak ontving een nominatie voor de Vernufteling 2013 - inderdaad voor de opening. Critici twijfelen aan de originaliteit omdat het sterk gelijkt op het Lake Side Centre in Chicago.

Als in een showroom spiegelen zich circa 3000 toestellen in de gevel. In hun zwartbruine kleur. Zeer verschillend in omvang, kwetsbaarheid en ouderdom. Naast en boven elkaar. In verschillende standen, vertrek- en vliegklaar. Luchtig en overzichtelijk. Stoer en robuust.

MILITAIR OF ARCHITECT

Het gebouw past moeiteloos in het weidse landschap. Met al dit wapentuig straalt deze architectuur grootsheid uit, orde en discipline, macht en kracht. Het is wellicht een pr-machine om jongvolwassenen te verleiden voor een militaire carrière. Met de wereldwijde militaire investeringen die nu op til zijn, worden zonder twijfel binnen enkele decennia vele nationale militaire musea gebouwd… Zin in een carrière als militair of als architect?

Gie Bresseleers is architect en fotograaf. In zijn columnreeks BEELD/VERHAAL verweeft hij fotografie en persoonlijke verhalen tot een unieke kijk op bijzondere projecten wereldwijd.