Historisch douanegebouw wordt circulaire werk- en woonplek voor A2D architects

Het douanegebouw in de Van Meyelstraat 47-49, daterend uit 1906 en gelegen nabij Tour & Taxis, werd door A2D architecten omgevormd tot een creatieve en duurzame werk- en woonomgeving. Het statige pand huisvest nu drie appartementen en meerdere werkplekken, waaronder het nieuwe hoofdkwartier van A2D zelf. De voormalige ateliers achteraan zijn ingericht als werkruimtes en een ambachtsatelier.

VIJF PIJLERS VAN CIRCULAIR ONTWERP

Het ontwerp is gestoeld op vijf kernprincipes: behoud van de gebouwidentiteit, maximale isolatie, hergebruik van materialen, inzet van moderne technieken en gebruik van biogebaseerde materialen. Deze aanpak resulteerde in een energetisch performante en tegelijk erfgoedrespectvolle ingreep.

BEHOUD VAN KARAKTER EN ARCHITECTUUR

A2D paste het programma aan het gebouw aan, niet omgekeerd. Originele structuren en muuropeningen werden behouden. Het stapelhuis werd ingericht als atelier en een te hoog volume volgens de voorschriften werd geïntegreerd als ongeklimatiseerde wintertuin. In de appartementen bleven onder meer marmeren schouwen en plafondlambriseringen intact. Nieuwe ingrepen hielden rekening met licht, lucht, toegankelijkheid en isolatienormen.

BIOGEBASEERDE EN DUURZAME ISOLATIE

De werkplekken zijn aan de binnenzijde geïsoleerd met biogebaseerde materialen, aangevuld met thermische, akoestische en brandveilige lagen. Voor de appartementen werd een combinatie van binnen- en buitenisolatie toegepast, om waardevolle interieurdetails te behouden. De vloerbalken zijn opgevuld met rotswol.

CIRCULARITEIT ALS PRAKTIJK

Afbraakmaterialen werden zorgvuldig geïnventariseerd op herbruikbaarheid. Houten balken, akoestische tegels, stalen liggers, dakpannen en bakstenen kregen een tweede leven. De regenwaterput werd geïntegreerd in het nieuwe systeem, en een sprinklerinstallatie maakte het zichtbaar laten van houten structuren mogelijk. In de ateliers is gekozen voor droge bouwmethoden en toegankelijke technieken, gericht op aanpasbaarheid.

ENERGETISCH ZELFVOORZIENEND DOOR TECHNIEK

De werkplekken worden verwarmd, gekoeld en geventileerd via warmtepompen en geothermie. Negen boringen en negentig zonnepanelen zorgen voor energetische autonomie. In de appartementen zorgen individuele lucht-waterwarmtepompen en ventilatiesystemen (type C of D) voor comfort. Overtollige zonne-energie kan via een energiegemeenschap gedeeld worden.

MAXIMALE INZET OP BIOGEBASEERDE MATERIALEN

Waar mogelijk koos A2D voor natuurlijke bouwmaterialen: kalkhennep, houtwol, grasvezelisolatie, fermacell, Carbstoneblokken, kurk en gerecupereerde cacaoschillen en perzikpitten voor de buitenafwerking. Deze keuze is niet zonder uitdagingen, zo merkt A2D op. Kennis over toepassing en regelgeving is nog beperkt en soms tegenstrijdig.

ERKENNING EN TOEKOMSTPERSPECTIEF

Het project werd gesteund door Renolab en wordt door Leefmilieu Brussel opgenomen als voorbeeldproject binnen Totem. De renovatie duurde ongeveer een jaar. Een jaar na ingebruikname is het gebouw niet alleen een toonbeeld van circulair en biogebaseerd bouwen, maar ook een functionele en inspirerende plek voor wonen en werken.