HET ERFGOEDJUWEEL 2025. Kunstenaarswoning Jespers (BLEND architecten)
De Kunstenaarswoning Jespers in de Antwerpse Marialei is een van de vijf finalisten van Het Erfgoedjuweel 2025. Het huis werd in 1909 gebouwd door Eugène Geefs als atelierwoning voor zijn broer Georges. Rond 1927 nam kunstenaar Floris Jespers het pand over en liet het grondig verbouwen door Frits De Mont. Later drukten ook Huib Hoste, Leon Stynen, Jan De Mol en Paul van Ostaijen hun stempel op het gebouw, waardoor het uitgroeide tot een modernistisch atelier vol licht, ritme en functionaliteit. Toen de huidige eigenaars het pand kochten, was het zwaar verwaarloosd: met waterschade, houtrot en doorgeroeste stalen ramen. Na vijf jaar intensieve restauratie ademt het huis opnieuw geschiedenis, maar dan met een duurzame, eigentijdse invulling.
De restauratie door BLEND architecten was geen klassieke reconstructie maar een herinterpretatie van het modernistisch gedachtengoed. Vanuit hun achtergrond bij Kringwinkel Antwerpen wilden de eigenaars het project gebruiken als statement tegen overconsumptie en materiaalverspilling. Circulair bouwen en het gebruik van recuperatiematerialen stonden centraal. Nieuwe badkamers, een lichtsas boven de traphal, maatmeubilair en een daktuin werden grotendeels gerealiseerd met hergebruikte materialen. Alles gebeurde in de geest van Leon Stynen, zonder te vervallen in kopieën. Een van de meest ingrijpende werken was het verhogen van de mezzanine in het vroegere atelier: de constructie werd gelift, inclusief de wenteltrap, zodat de ruimte eronder bruikbaar werd, terwijl het silhouet van de voorgevel behouden bleef.
Onthulde schilderingen en technisch vakmanschap
Tijdens de werken kwamen op de mezzanine en het gelijkvloers muurschilderingen van Floris Jespers tevoorschijn. Na grondig onderzoek werden ze vakkundig gefixeerd en kregen ze opnieuw een prominente plaats. Opmerkelijk is de link met Paul van Ostaijens gedicht F. Jespers schildert een haven, dat de sfeer van het ontdekte tafereel weerspiegelt. Ook de restauratie van de stalen ramen was een technisch hoogstandje: het glas werd voorzichtig verwijderd, het vervormde staal in model gelast en zwaar beschadigde delen vervangen. Daarna volgden zes lagen maritieme coating en monumentglas. De voorgevel werd tot slot minutieus gereinigd en hersteld, waardoor het subtiele kleurenspel van de baksteen opnieuw de modernistische ritmiek onderstreept.
Met deze ingrepen werd de kunstenaarswoning niet alleen bewaard, maar ook toekomstgericht gemaakt. Het huis is opnieuw een plek van creatie en ontmoeting, trouw aan zijn artistieke verleden en tegelijk een voorbeeld van duurzaam erfgoedbeheer. Dankzij de combinatie van circulair materiaalgebruik, respect voor de oorspronkelijke architectuur en een eigentijdse woonfunctie toont dit project hoe erfgoed kan blijven leven. Wie deze unieke herbestemming wil ondersteunen, kan hier nog tot 15 september stemmen op de Kunstenaarswoning Jespers voor Het Erfgoedjuweel 2025, een prijs die vooruitstrevend en zorgzaam erfgoedwerk bekroont.
