ORG Permanent Modernity wint Holcim Award voor baanbrekend project Art-Tek Tulltorja in Kosovo

De herontwikkeling zet sterk in op flexibiliteit en lange termijn-adaptiviteit. ORG’s strategie bestaat uit verbonden zones, blauwe en groene corridors en gedeelde technische “kernen” voor energie, water en digitale infrastructuur. Dit systeem maakt groei, functiewijzigingen en gefaseerde uitvoering mogelijk zonder de basisstructuur te verstoren. Tegelijk blijft de industriële identiteit herkenbaar, terwijl de site zich ontpopt tot een dynamische omgeving voor creativiteit, kennisdeling en ondernemerschap.

Adaptieve herbestemming als motor voor duurzame stadsontwikkeling

De combinatie van renovatie, reconstructie en nieuwbouw levert meer dan 56.000 m² programmatie op, aangevuld met ruim 35.000 m² publiek domein. Kenmerkende elementen zoals ovens en schoorstenen blijven behouden, terwijl nieuwe gebouwen strategisch rond pleinen en doorsteken worden ingeplant. Zo ontstaat een open, verbonden stadsdeel dat historische lagen combineert met hedendaagse functionaliteit en opnieuw aansluiting zoekt bij de omliggende wijken.

Die integratie wordt versterkt door een landschap dat inzet op klimaatbestendigheid en ecologisch herstel. Watergevoelige ingrepen zoals wadi’s, retentievijvers en infiltratiezones verbeteren de waterhuishouding, terwijl inheemse beplanting en schaduwrijke routes de biodiversiteit en leefkwaliteit vergroten. De heraanleg transformeert een voorheen kwetsbaar gebied tot een toegankelijke en duurzame stedelijke omgeving met een sterke publieke waarde.

Een energiepositieve wijk die inzet op circulariteit

Ook op het vlak van energie en materialen zet Art-Tek Tulltorja een voorbeeldige stap. De onsite robot “Tull-e” genereert nieuwe bouwonderdelen uit hergebruikte baksteen en industrieel puin, waardoor circulariteit tastbaar wordt in het straatbeeld. Massiefhoutbouw fungeert als koolstofbuffer en een uitgebreid netwerk van zonnepanelen produceert meer energie dan lokaal verbruikt wordt. Het overschot komt ten goede aan gemeenschapsfuncties op de site, waardoor duurzame technologie bijdraagt aan sociale meerwaarde.

Daarnaast is het project diep verankerd in participatieve trajecten met lokale gemeenschappen, kunstenaars en jongeren. Makerspaces, ateliers, opleidingsfaciliteiten, kinderopvang en culturele infrastructuur bieden kansen aan uiteenlopende gebruikers en spelen in op de grote vraag naar opleiding, creativiteit en werkgelegenheid in Kosovo. Zo ontwikkelt de campus zich tot een hefboom voor talent, economische regeneratie en stedelijke veerkracht.

Een nieuwe culturele identiteit voor Pristina

Het ontwerp introduceert een uitgesproken visuele identiteit die het industriële erfgoed op een hedendaagse manier herinterpreteert. Geometrische patronen, geïnspireerd op traditionele Kosovaarse textielen en filigraan, keren terug in bestrating, metalen structuren en straatmeubilair. De felrode infrastructuurkernen fungeren als nieuwe bakens in de publieke ruimte, terwijl kleurrijke klinkers, groene gevels en speelse elementen zoals grote buitenglijbanen bijdragen aan een levendig en toegankelijk stadsdecor.

Zo groeit Art-Tek Tulltorja uit tot een emblematische herbestemming die het culturele zelfvertrouwen van Pristina versterkt en haar internationale uitstraling vergroot. Door erfgoed, innovatie, creativiteit en duurzaamheid zorgvuldig te verweven, toont het project hoe postindustriële sites kunnen uitgroeien tot betekenisvolle plekken voor de stad van morgen. De Holcim Award onderstreept die voorbeeldrol en bevestigt de brede relevantie van deze ambitieuze stedelijke transformatie.