Scholencampus Ceria: innovatieve leersite met verticale school in het groen (V+, MSA & 51N4E)

De Ceria-site, sinds de jaren 1950 een referentieplek voor voedingsopleidingen, krijgt met dit project een nieuw hoofdstuk. Tussen de statige okergele gebouwen en de met bomen omzoomde vijver ontvouwt zich nu een eigentijdse leeromgeving van 20.000 m², ingebed in ongeveer evenveel vierkante meters park. Het resultaat is een school die zich letterlijk opent naar haar omgeving en tegelijk een nieuwe invulling geeft aan wat een campus vandaag kan zijn.

Een nieuw campustype tussen ring en kanaal

Het ontwerp vertrekt van een eenvoudig maar krachtig idee: de campus als een reeks autonome paviljoenen in een groot park. In plaats van één aaneengesloten volume te bouwen, kozen V+, MSA en 51N4E ervoor om elk programmaonderdeel een eigen architecturale identiteit te geven. De gebouwen staan verspreid tussen grasvelden, sportterreinen en bloementuinen, verbonden door een netwerk van paden. Zo ontstaat een open en toegankelijk geheel dat de relatie met de omliggende wijk, het kanaal en de ring versterkt.

De vroegere dreef, ooit de grens van de campus, werd hertekend tot centrale as. Langs die groene ruggengraat liggen nu vijf volumes: twee scholen (DOA en D2/3), een refter, een gerenoveerde sporthal en een kleine cafetaria aan het kanaal. De mix van nieuwbouw en hergebruik geeft het terrein een menselijke schaal en maakt van de site opnieuw een plek waar leren, bewegen en ontmoeten hand in hand gaan.

Het lager middelbaar: V+ maakt een school als landschappelijk gebaar

De school voor de eerste graad, ontworpen door V+, nestelt zich laag en breed in het landschap. Het U-vormige volume omsluit een beschutte speelplaats die uitkijkt over het park. De luifel fungeert tegelijk als dakterras en ontmoetingsplek. De gevels zijn uitgevoerd in zichtbaar beton met verfijnde detaillering – robuust maar vriendelijk.

Aan de kanaalzijde liggen de serres voor tuinonderwijs, die de link met de historische voedselcampus behouden. Een monumentaal golvend dak dekt de sportzaal, terwijl kleine verrassingen – zoals een geïntegreerde betonnen bank of een trap die uitmondt op een terras boven het water – de architectuur speels maken. Het geheel straalt generositeit uit, een plek waar leerlingen letterlijk ruimte krijgen om te groeien.

De verticale school van MSA: compact, helder en stedelijk

Het hoger middelbaar, het gebouw D2/3 van MSA, vormt het markante baken van de campus. Hier stapelen de architecten klassen, ateliers en administratieve functies tot een verticale school van zes verdiepingen. De structuur rust op slanke betonnen poten waaronder een overdekte speelplaats ligt, verbonden met een dubbelhoge inkomhal. Binnen vloeien brede gangen, trappen en terrassen in elkaar over tot een levendig binnenlandschap.

De bovenste verdieping huisvest een sportzaal met panoramisch uitzicht over Brussel. Het dak, met zijn kenmerkende zaagtandprofiel, is tegelijk herkenningspunt en symbool: een school die boven het stedelijke lawaai uittorent en letterlijk uitkijkt over haar context. De materialen – beton, staal en hout – blijven grotendeels zichtbaar, wat de eerlijkheid van de constructie benadrukt.

51N4E en de gedeelde ruimtes: van refter tot gemeenschapsplek

Maar het eerste gebouw dat bezoekers tegenkomen is de refter, ontworpen door 51N4E. Het lage, ronde volume is uitgevoerd in hout en gekroond met een uitgestrekt groendak. De brede dakrand creëert een luifel waaronder leerlingen beschutting vinden tijdens de pauze of bij regen. Grote glaspartijen zorgen voor transparantie en een visuele verbinding met het park.

Wat verderop hergebruikte hetzelfde bureau de bestaande sporthal – de ‘Hall O’ – die werd omgevormd tot een lichtrijke, open structuur met ramen op beide kopgevels. De bibliotheek en kleedkamers kregen nieuwe invullingen, terwijl de gevel naar de dreef toe werd geactiveerd. Door in te zetten op renovatie in plaats van vervanging, kwam niet alleen budget vrij voor andere gebouwen, maar bleef ook de geschiedenis van de site tastbaar aanwezig.

Een landschapspark als bindmiddel

Het parkontwerp van Plant en Houtgoed verbindt de verschillende gebouwen tot één samenhangend geheel. Open grasvlakten wisselen af met kleine tuinen, boomgroepen en sportzones. Een subtiele omheining omrandt het terrein zonder het gevoel van openheid te verliezen. De gelijkvloerse verdiepingen van alle gebouwen zijn opengewerkt en publiek gericht, zodat het park als één grote speelplaats functioneert.

De dreef vormt de centrale route en creëert doorzichten van het kanaal tot aan de ring. Langs die as liggen ook een kiosk en een reeks zitplekken, waardoor het terrein uitnodigend is voor buurtbewoners. De campus is geen afgesloten enclave, maar een publieke ruimte waar onderwijs en stad elkaar raken.

Een genereuze schoolomgeving voor jonge stedelingen

Wat de drie ontwerpbureaus gemeen hebben, is hun begrip van wat leerlingen vandaag nodig hebben. De meeste jongeren van Ceria komen uit de kanaalzone, waar open ruimte schaars is. De nieuwe campus biedt hen precies dat: lucht, licht, uitzicht en speelruimte. Brede gangen worden geen verkeerszones maar ontmoetingsplekken, trappen en terrassen stimuleren beweging en sociaal contact.

De campus herdefinieert zo het begrip school: niet als afgesloten leermachine, maar als een open en genereus stukje stad. In de symbiose tussen architectuur, landschap en pedagogie toont Ceria hoe een schoolproject tegelijk functioneel én poëtisch kan zijn – een plek die net zo goed leert als inspireert.