Ontdek de twaalf Belgische projecten in de longlist van de ARC25 Transformatie en Renovatie Award

  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image
  • image

De longlist voor de ARC25 Transformatie en Renovatie Award is bekendgemaakt: veertig projecten die tonen hoe hergebruik en vernieuwing elkaar kunnen versterken. Opvallend is de sterke Belgische aanwezigheid: twaalf projecten, verspreid over steden als Brussel, Antwerpen, Mechelen, Brugge en Kortrijk. Het gaat om scholen, woonprojecten, publieke voorzieningen, een museum en zelfs een uitkijktoren — met een opvallende verscheidenheid aan schaal, context en aanpak.

Wat veel van de geselecteerde projecten bindt, is de combinatie van maatschappelijk engagement, duurzaam bouwen en een zorgvuldige omgang met het bestaande. De jury onder leiding van architect Jan Peter Wingender beoordeelde de inzendingen op de wisselwerking tussen oud en nieuw, de integrale benadering van duurzaamheid en het vermogen van een plek om te raken. Eind mei wordt een shortlist van drie genomineerden bekendgemaakt. Op 25 september volgt de uiteindelijke winnaar tijdens het ARC25 Podium.

Over de prijs

De ARC Transformatie en Renovatie Award bekroont jaarlijks een gerealiseerd project waarin de herwaardering van een bestaande plek centraal staat. De editie van 2025 richt zich op projecten die opgeleverd zijn tussen 1 april 2024 en 1 april 2025. Niet enkel architecturale kwaliteit telt, maar ook duurzaamheid, maatschappelijke relevantie en gevoeligheid in ontwerp en uitvoering. Naast Wingender zetelen ook Sofie De Caigny, Mark Pimlott, Maarten van Kesteren en Floortje Keijzer in de jury.

De Belgische projecten op een rij

1. Basisschool Edison, Hoboken – Korteknie Stuhlmacher Architecten

In deze schoolcampus komen erfgoed, pedagogische visie en duurzaamheid op voorbeeldige wijze samen. De voormalige Molenschool werd heringericht tot een open en veelzijdige leeromgeving, met behoud van waardevolle gebouwen en de toevoeging van houten nieuwbouwdelen. De ontwerpers maakten van de strakke perimeter geen barrière, maar een uitnodigend gebaar. Binnen het bescheiden budget werd een warm, kindvriendelijk en toekomstgericht ensemble gerealiseerd. De jury waardeerde de manier waarop het ontwerp niet alleen de infrastructuur verbetert, maar ook de maatschappelijke rol van de school in de wijk versterkt.

2. Deelfabriek, Kortrijk – ATAMA architects

De voormalige brandweerkazerne van Kortrijk werd op inventieve wijze getransformeerd tot een inclusieve plek waar delen en ontmoeten centraal staan. Met circulair hergebruik, een slimme programmatische invulling en een sterke sociale ambitie ontstaat een inspirerende plek voor uiteenlopende buurtinitiatieven. De dakbelettering en spiegelende elementen geven het erfgoed een eigentijdse flair. De jury prees het project als een krachtige demonstratie van hoe erfgoed kan worden ingezet als katalysator voor gemeenschapsvorming en sociaal-maatschappelijke veerkracht.

3. Egied Van Broeckhovenschool, Sint-Jans-Molenbeek – B2Ai

In het dichtbebouwde Molenbeek herrees een school waar erfgoed, innovatie en maatschappelijke impact elkaar vinden. De oude bottelarij kreeg via slimme ingrepen een tweede leven als domeinschool, inclusief sporthal, open leerlandschappen en gedeelde buurtfuncties. Het project getuigt van ambitie en zorg, zowel technisch als sociaal. Door open te zijn naar de buurt en partnerschappen aan te gaan met organisaties uit de wijk, groeit de school uit tot een vitale actor in de stadsvernieuwing. De jury ziet dit als een schoolvoorbeeld van hoe infrastructuur maatschappelijke verandering kan aansturen.

4. Hoofdkantoor Greenpeace België, Brussel – archipelago architects

In een voormalig orgelatelier in Brussel creëerde archipelago een robuuste en tegelijk gevoelige werkplek voor Greenpeace. Het ontwerp is gestoeld op het principe van 'sufficiëntie': gebruiken wat er is, en enkel toevoegen wat nodig is. Groendaken, bio-based materialen en flexibele ruimtes ondersteunen het activistische karakter van de organisatie. De jury looft de kritische ontwerpbenadering, de heldere materialisatie en de manier waarop het project de kernwaarden van de gebruiker — duurzaamheid, collectiviteit, rechtvaardigheid — op ruimtelijke wijze vertaalt.

5. Kasteel, Antwerpen – Poot Architectuur

Het historische schoolgebouw in het Antwerpse binnengebied kreeg via een respectvolle renovatie en verfijnde ingrepen een tweede leven. Door storende ingrepen uit het verleden ongedaan te maken en nieuwe toevoegingen zorgvuldig af te stemmen op het bestaande, slaagt het project erin om de oorspronkelijke kwaliteiten van het ensemble opnieuw te laten spreken. Het interieur — met onder meer herkenbare lambriseringen die techniek en berging integreren — is doordacht en tactiel. De jury benadrukt hoe deze ingreep op ingetogen wijze pedagogische én erfgoedwaarden verzoent, met ruimte voor gedeeld gebruik.

6. M127, Antwerpen – ono architectuur

Een kantoorgebouw uit de jaren 60 wordt via een collectieve ontwerpaanpak getransformeerd tot een stedelijke ontmoetingsplek. Ingrijpen gebeurt hier niet spectaculair, maar uiterst precies: een gevel wordt teruggetrokken, vides brengen licht en lucht binnen, en een buurttuin versterkt de verbinding met de omliggende kerk en academie. Natuurinclusiviteit en gedeeld eigenaarschap staan centraal. De jury ziet in M127 een voorbeeld van hoe een 'non-place' via doordacht ontwerp kan evolueren tot een levendige plek die ontmoeting faciliteert, zowel op het niveau van de stad als van de individuele gebruiker.

7. Oudemansstraat, Antwerpen – Woonwerk architecten

In het Antwerpse Schipperskwartier maakt een voormalige horecavestiging plaats voor 23 BEN-woningen rond een collectieve binnentuin. Door slechts selectief te slopen en het hoofdvolume slim te hergebruiken, ontstaat ademruimte in een verdicht bouwblok. De maisonnettes hebben elk een eigen straatentree met trap, wat zorgt voor levendigheid in het straatbeeld. Binnenin versterken circulatiezones en buitenruimtes de gemeenschapsvorming. De jury prijst de manier waarop dit project betaalbaarheid, stedelijke densiteit en sociale cohesie weet te combineren zonder in te boeten aan architecturale kwaliteit.

8. Pius X College, Antwerpen – Poot Architectuur

Met een sculpturaal dakpaviljoen waarin zes nieuwe klaslokalen ondergebracht zijn, krijgt deze schoolcampus een krachtige ruimtelijke impuls. Door de nieuwbouw compact op te toppen, blijft maximale ruimte behouden voor een vergroende speelplaats. De herinrichting van de buitenruimte en de integratie van erfgoed zorgen voor een genereus geheel dat flexibel is en mee kan evolueren met de school. De jury waardeert vooral de slimme typologische ingreep, waarbij beperkte middelen leiden tot maximale ruimtelijke en sociale winst — een voorbeeld van doelgerichte, hedendaagse scholenbouw.

9. Pompentoren, Eernegem – Studio Pallesh & Studio BLAD

Wat ooit een utilitaire watertoren was, wordt nu een expressieve uitkijktoren langs het fietsnetwerk van West-Vlaanderen. Zonder nieuwe volumes toe te voegen, maar met een radicale doorsnede en een transparante staalstructuur als tussenstuk, slaagt het ontwerp erin om het robuuste erfgoed een nieuwe, publieke betekenis te geven. De jury noemt dit project exemplarisch in zijn eenvoud: een minimale maar precieze ingreep die landschap, erfgoed en publieke beleving met elkaar verbindt — én kansen biedt aan jonge ontwerpteams via open oproepen zoals WinVorm.

10. Portier 51, Mechelen – BOB361 architects

De voormalige stadsbibliotheek van Mechelen wordt op circulaire wijze herontwikkeld tot een complex met woningen, publieke functies, een daktuin en een nieuwe, groene ruggengraat voor het bouwblok. Meer dan 75% van het bestaande materiaal werd hergebruikt — van ramen tot binnendeuren. Het project toont hoe circulair bouwen niet alleen een technische uitdaging is, maar ook een ontwerpvraagstuk. De jury benadrukt de voorbeeldfunctie van Portier 51: het project koppelt klimaatagenda’s aan sociale relevantie én stedenbouwkundige winst, in een context van stedelijke verdichting.

11. Provinciaal Hof, Brugge – FELT architecture & design

Het neogotisch monument op de Grote Markt van Brugge werd omgevormd tot een laagdrempelig publiek huis. Subtiele ingrepen maken het gebouw toegankelijker, comfortabeler en flexibel in gebruik — met onder meer een kleurrijke, ambachtelijk vervaardigde vloer en een levendige onthaalruimte. Samenwerking met kunstenaars en sociale partners maakt van het Provinciaal Hof een plek voor én door Bruggelingen. De jury looft de zorgvuldigheid van de renovatie, en de manier waarop een iconisch maar gesloten gebouw zich heruitvindt als gastvrije publieke ruimte.

12. Usquare Feder, Elsene – evr-architecten, BC architects & studies, Callebaut Architecten

Op de voormalige kazernesite in Elsene worden zeven gebouwen herbestemd tot academische en publieke voorzieningen. Het project is exemplarisch in zijn circulaire benadering: van het hergebruik van materialen tot de ontwikkeling van bio-based technieken zoals hennepbeton en kleipleisters. Workshops met buurtbewoners en onderzoekers zorgen voor een diepgaande verankering. De jury ziet in Usquare een krachtige synthese van duurzame stadsontwikkeling, waarin erfgoed, universiteit en buurt elkaar ontmoeten rond een gedeeld toekomstbeeld.

Bron de Architect

  • Deel dit artikel

Onze partners