Zuidpark in Antwerpen grote winnaar van de Prijs Publieke Ruimte 2025

Het Zuidpark is een ingrijpende transformatie van de voormalige Gedempte Zuiderdokken tot een klimaatrobuust park van ruim acht hectare. Het ontwerp, onder regie van AG Vespa en getekend door Tractebel en partners, combineert historische referenties met hedendaagse noden. De drie voormalige dokken vormen nu de structuur voor ruime parkruimtes, aangevuld met intieme pockets, speelzones, moestuinen en sportvelden. De centrale tafel herbergt een open weide en een watertuin met zittrappen, terwijl de omliggende tuinen een meer geborgen karakter hebben. Een dubbele bomenrij – de kroon – en strategisch geplaatste pleinen verbinden het park met de stad.

Participatietraject

Een belangrijke troef van het Zuidpark is het vooruitstrevende waterbeheer. Regenwater van omliggende daken wordt opgevangen in een ondergronds reservoir en hergebruikt, terwijl regentuinen en een argexbuffer onder de centrale weide zorgen voor infiltratie en buffering. Dankzij de gelaagde beplanting met meer dan 500 bomen, 13.500 m² gras en duizenden struiken, draagt het park sterk bij aan biodiversiteit. Het resultaat is een levendig park voor jong en oud, dat spontaan gebruik aanmoedigt en veiligheid en sociale cohesie bevordert. Ook het intense participatietraject, begeleid door ontwerpintendant Aglaée Degros, maakte indruk op de jury.

Ook in Wevelgem viel er feest te vieren. De gemeente ontving voor het tweede jaar op rij de prijs in de categorie landelijke projecten, dit keer voor de Scholencampus. Waar vroeger een verharde centrumstraat lag met parkeerdruk en versnipperde functies, is vandaag een groene campus ontstaan die meerdere publieke functies verenigt. Door de Deken Jonckheerestraat op te breken, ontstaat een centrale ontmoetingsruimte die deel uitmaakt van een bredere groene as. De ruimte wordt gedeeld door scholen, jeugdbewegingen, zorginstellingen en passanten, wat zorgt voor een dynamisch en inclusief gebruik.

Campus als klimaatbuffer

De campus is meer dan een plek voor ontmoeting en spel: ze fungeert ook als klimaatbuffer. Door ontharding en de aanleg van wadi’s wordt wateroverlast vermeden en ontstaat een sponswerking in het verstedelijkt centrum. Een warmtenet voorziet omliggende functies van duurzame energie. Het project illustreert hoe doordachte ruimtelijke ordening kan bijdragen aan leefbaarheid én toekomstgerichte stadsontwikkeling. Door zijn flexibele en open opzet stuurt het ontwerp bovendien toekomstige bouwprojecten in goede banen.

Het Congres Publieke Ruimte bewees opnieuw zijn waarde als inspiratie- en netwerkmoment voor ontwerpers, beleidsmakers en burgers die publieke ruimte een centrale plek willen geven. Met meer dan twintig inhoudelijke sessies, interactieve praktijktafels, excursies en een levendig Forum met 27 standhouders bood het congres een staalkaart van vernieuwing. Keynote-spreker Milan Meyberg herinnerde eraan dat zelfs rivieren, bossen en oceanen recht hebben op een stem in het publieke debat. In dat licht krijgt ook publieke ruimte een stem: als plek van ontmoeting, gezondheid, klimaatadaptatie en sociale rechtvaardigheid.