Circulaire uitbreiding AZ Herentals: energieneutraal, demonteerbaar en toekomstgericht
-
© archipelago
Een ontwerpteam bestaande uit archipelago, 4D architects, abt be en Ontwerpbureau Pauwels heeft de ontwerpwedstrijd gewonnen voor de uitbreiding van het AZ Herentals. Blok M, ontworpen door Archipelago en 4D architects, wordt een schoolvoorbeeld van circulair bouwen. abt be verzorgde de studies op het vlak van stabiliteit en technieken en adviseerde over duurzaamheid. Ontwerpbureau Pauwels staat in voor de daktuin en groenaanleg. De oplevering is gepland voor het voorjaar van 2026.
Strategische ligging en slimme inplanting
Blok M verrijst op het terrein van de voormalige verfhandel Verpoorten, naast de huidige inrit van de ziekenhuissite aan de Nederrij. De bestaande bebouwing werd reeds gesloopt. De nieuwe vleugel sluit aan op Blok D en zal de zichtbaarheid van het ziekenhuis in het stadsbeeld aanzienlijk versterken.
Het gebouw telt drie verdiepingen. Op het gelijkvloers en de eerste verdieping komen onder meer een nieuwe publieke ingang, een uitgebreide spoedgevallendienst, een geïntegreerde huisartsenpost en extra consultatieruimtes, voornamelijk voor orthopedische heelkunde. De derde verdieping, met een kleinere footprint, wordt deels ingenomen door een zichtbare daktuin en biedt ruimte voor een nog nader te bepalen invulling.
Flexibiliteit als uitgangspunt: aanpasbaar én demonteerbaar
Op vraag van AZ Herentals ontwierpen de architecten Blok M als een aanpasbare structuur, zodat de inrichting eenvoudig gewijzigd kan worden naargelang de zorgnoden evolueren – met minimale impact op milieu en omgeving. Maar het gebouw kan ook zonder structurele ingrepen omgevormd worden tot bv. appartementen of kantoren.
Bovendien is het gebouw volledig demonteerbaar en herbruikbaar. Dankzij een slimme combinatie van CLT-kolommen en -vloerplaten, lichte binnenwanden, een HSB-gevelsysteem en mechanische verbindingen, kan Blok M zelfs elders heropgebouwd worden, mocht het ziekenhuis de site ooit verlaten.
Circulair materiaalgebruik en bio-ecologische keuzes
Bij het ontwerp werd maximaal ingezet op biogebaseerde en gerecycleerde materialen. Waar bio-ecologische alternatieven niet mogelijk waren vanwege de strenge ziekenhuisnormen, werden conventionele materialen geoptimaliseerd. Zo wordt bijvoorbeeld een cementarme chape toegepast, die via plaatsing tussen folies volledig losmaakbaar is van de constructie.
Fossielvrij en energieneutraal in gebruik
Blok M wordt in gebruik volledig fossielvrij en energieneutraal. Dit wordt gerealiseerd door een combinatie van doorgedreven isolatie, fotovoltaïsche zonnepanelen en vier warmtepompen. De nieuwe vleugel levert zo niet alleen zorg, maar ook een belangrijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen.
Een voorbeeld van duurzame zorgarchitectuur
Met Blok M zet AZ Herentals in op een flexibele, toekomstgerichte invulling van zorgarchitectuur. Het gebouw past zich aan veranderende noden aan, is herbestemmingsklaar en zelfs verplaatsbaar. Het project is daarmee een toonbeeld van veerkrachtige en verantwoorde ziekenhuisbouw.
