Keizerspark Wingene: een groene ruimte als nieuw kloppend hart van het dorp (Dertien12, Dhooge & Meganck en Studio Basta)

De architectuuropdracht vormt de eerste fase in de uitvoering van een breder masterplan dat eerder werd opgesteld in samenwerking met Palmbout Urban Landscapes en Korteknie Stuhlmacher Architecten. De ontwerpers kozen niet voor een conventionele invulling van het dorpscentrum, maar voor een verrassende benadering waarin drie publieke gebouwen – de kerk, het gemeentehuis en het nieuwe vrijetijdscentrum – ruimtelijk met elkaar worden verbonden door een park. Die keuze keert de oorspronkelijke logica van het masterplan om: de open ruimte komt op de eerste plaats en vormt het raamwerk voor de architectuur. De dorpskern wordt zo fundamenteel hertekend, met meer ruimte voor adem, groen en ontmoeting.

Een park als motor van dorpsvernieuwing

Het Keizerspark wordt het nieuwe groene hart van Wingene. Niet als extraatje, maar als structureel element van de dorpsontwikkeling. De natuur was al aanwezig op de site, zij het versnipperd en naar de randen verdrongen. De ontwerpers grijpen deze aanwezige kwaliteiten aan om een coherente parkruimte te maken waarin bomen en struiken een hoofdrol krijgen. Door architectuur te stapelen in plaats van breed uit te spreiden, komt er dubbel zoveel open ruimte vrij dan voorzien in het masterplan. Zo kan het park zich volwaardig ontwikkelen tot een aangename verblijfplek voor jong en oud, waar recreatie, rust en samenleven in balans zijn.

Het park wordt doorkruist door paden en verbindingen die de dorpsstructuur versterken zonder het groen te onderbreken. Een belangrijke fiets- en wandelroute tussen het centrum en de nieuwe woonwijken wordt volledig autovrij gemaakt. Auto’s worden bewust geweerd uit het hart van het park, dat in verbinding staat met de Galgenstraat. De verschillende functies – van bibliotheek tot theaterzaal – sluiten visueel en functioneel aan op deze groene ruimte, waardoor het hele ensemble leesbaar en toegankelijk blijft voor verschillende gebruikersgroepen.

Vrijetijdscentrum met karakter

Het vrijetijdscentrum nestelt zich in het park als een klooster in het landschap. De vormgeving en de inplanting zijn zo gekozen dat het gebouw aan alle zijden openstaat naar zijn omgeving. Gaanderijen en bogen zorgen voor een zachte overgang tussen binnen en buiten, terwijl ze ook oude en nieuwe architectuurtalen op een elegante manier met elkaar verbinden. Binnenin bevindt zich een theaterzaal met uitschuifbare tribune voor 269 bezoekers, die ook polyvalent gebruikt kan worden. Het vrijetijdscentrum krijgt zo een duidelijke identiteit, maar blijft tegelijk multifunctioneel en uitnodigend.

De plint van het gebouw is levendig ingevuld met een centrale foyer die toegang biedt tot de verschillende functies. De bibliotheek krijgt ruimer toegankelijke openingsuren en wordt uitgebreid met een leescafé. Deze combinatie van cultuur, ontmoeting en dienstverlening maakt het gebouw tot een trekpleister op elk moment van de dag. Ook de buitenruimte is functioneel opgevat: het ontwerpteam koos bewust voor vergroende zones met een duurzame inrichting die uitnodigt tot verblijven, spelen en verkennen.

Gemeentehuis met een leesbare structuur

Het bestaande gemeentehuis wordt grondig gerenoveerd en uitgebreid. De ontwerpers respecteerden het oorspronkelijke gebouw, maar voegden er nieuwe lagen en structuren aan toe die zorgen voor meer openheid en leesbaarheid. De inkomzone vormt het hart van het gebouw en verdeelt de bezoekersstromen op een logische manier. Op het gelijkvloers zijn de onthaalfuncties en de polyvalente zaal ondergebracht, terwijl de backoffice en vergaderruimtes gegroepeerd zijn rond een kleinschalig atrium op de verdieping.

Aan de eetruimte grenst een open terras dat ook dienst kan doen als trouwlocatie. De nieuwe gaanderij versterkt het publieke karakter van het gebouw en verbindt de verschillende delen tot een coherent geheel. Het gemeentehuis wordt niet alleen een administratief centrum, maar ook een ontmoetingsplek, waar mensen elkaar op een vanzelfsprekende manier kunnen tegenkomen. Door de leesbaarheid en de schakeling van ruimtes voelt het gebouw toegankelijk aan, voor iedereen.

Ruimte voor samenwerking en expertise

Het project kwam tot stand dankzij een intensieve samenwerking tussen diverse partners. Sweco staat in voor de technieken, Mouton voor de stabiliteit, Ingenium voor de theatertechnieken en Daidalos-Peutz voor de akoestiek. Voor de kunstintegratie wordt beroep gedaan op Wouter Deprez. Deze brede expertise zorgde ervoor dat het ontwerp niet alleen architecturaal en stedenbouwkundig sterk staat, maar ook technisch verfijnd is. Het resultaat is een toekomstgericht project waarin elke component zijn plaats vindt, zonder aan helderheid of samenhang in te boeten.

De gunningscommissie prees bij de selectie in 2019 de duidelijke en daadkrachtige visie van het ontwerpteam. Hun voorstel viel op door de radicale keuze voor open ruimte, maar ook door de generositeit van het architecturaal gebaar. Het ontwerp levert heldere, functionele gebouwen op, met een sterke eigenheid en meerwaarde voor de dorpskern. Het park is daarbij niet zomaar context, maar het fundament waarop alles rust. De combinatie van drie publieke gebouwen in een verbindende ruimte geeft Wingene een nieuw gezicht, zonder los te laten wat het dorp tot nu toe kenmerkte.

Een feest voor de Wingenaars

De ontwerpers beschouwen hun project als een feest voor de Wingenaars. In hun visietekst grijpen ze terug naar de vrijheidsboom die in 1919 op het plein werd geplant, als symbool van een herwonnen toekomst. Precies honderd jaar later nemen zij dat moment als vertrekpunt voor een eigentijdse heraanpak van de dorpskern. Ze willen niet zomaar bouwen, maar betekenis geven: luisteren naar de verhalen van het dorp, aansluiting zoeken bij de lokale geschiedenis en ruimte creëren voor ontmoeting, bezieling en verandering. Wat ze voor ogen hebben, is geen abstract plan, maar een tastbare uitnodiging om het gemeenschapsleven opnieuw vorm te geven.

In die zin zijn de nieuwe gebouwen geen louter functionele voorzieningen, maar plekken met een ziel. Ze zijn ontworpen om werkelijk te functioneren: als decor voor het leven van de inwoners, als platform voor ideeën en als schakel tussen generaties. Architectuur wordt hier ingezet als hefboom voor verbondenheid. Het park, het vrijetijdscentrum en het gemeentehuis vormen samen een ensemble dat het dorp niet alleen verandert in vorm, maar ook in beleving. De ambitie is helder: Wingene mentaal én ruimtelijk mee op sleeptouw nemen, met een project dat even eigenzinnig als uitnodigend is.