Kijk binnen in House PAMA in Nazareth (Stephanie Van Caenegem & MiASS Architectuur)
Aan het einde van een doodlopende straat in het Oost-Vlaamse Nazareth bouwde architect Stephanie Van Caenegem i.s.m. MiASS Architectuur een nieuwe eengezinswoning op de plek van een afgebrande hoeve. De oude boerderij stond oorspronkelijk dicht tegen de rijweg, wat voor veel inkijk zorgde. Tegelijk bood de site prachtige zichten op het omliggende landschap. In het ontwerp ging veel aandacht naar het bewaren van deze openheid, zonder in te boeten op privacy of comfort. De ruïnemuren van de vroegere hoeve werden behouden en spelen een sleutelrol in het nieuwe geheel. “We wilden een huis creëren dat zich niet afsluit, maar op een zachte manier verankerd is in zijn omgeving — een plek waar geschiedenis voelbaar blijft, zonder dominant te zijn,” zegt Van Caenegem.
De architecten kozen ervoor om de nieuwe woning iets verder van de straat te positioneren. Hierdoor ontstond meer afstand tot het wandel- en fietsverkeer langs het perceel. De karaktervolle voorgevel van de oorspronkelijke boerderij bleef behouden als visuele buffer, met kleine openingen die selectieve doorkijk mogelijk maken. Op die manier bleef de lichtinval verzekerd, terwijl het directe contact met de straat werd verzacht. “We wilden het gevoel van nabijheid tot de weg verminderen, maar zonder ons volledig af te sluiten,” legt Stephanie Van Caenegem uit.
Oude muren als kader voor nieuw leven
Tussen de behouden ruïnemuur en de nieuwe woning is een landschap van ‘buitenkamers’ ontstaan. De ruimtes van de vroegere hoeve werden ingevuld met lage beplanting, waardoor ze herkenbaar blijven als kamers, maar dan in open lucht. Dit groen fungeert als overgangszone en maakt de woning minder prominent aanwezig in het straatbeeld. De materialiteit van de ruïne contrasteert subtiel met de strakke vormgeving van de nieuwbouw, maar het geheel voelt vanzelfsprekend aan. Het verleden is tastbaar aanwezig, maar dringt zich niet op.
De woning sluit aan op het agrarisch karakter van de omgeving zonder nostalgisch te worden. De architecten streefden naar een rustgevende architectuur die opgaat in haar context. Door te kiezen voor een ingetogen vormentaal en natuurlijke verhoudingen, krijgt het huis een bescheiden maar sterke aanwezigheid. De lijnen zijn helder, de volumes zorgvuldig gecomponeerd. De woning zoekt niet de aandacht, maar nodigt uit tot vertraging. Ze past zich aan haar omgeving aan, en geeft tegelijk betekenis aan de plek.
Binnenruimte met logica en ritme
Het plan is volledig gelijkvloers, met een centrale hal die de woning structureert. Links bevinden zich de leefruimtes: keuken, eetkamer, zithoek en bureau. Deze vertrekken zijn met elkaar verbonden in een open configuratie die vloeiend overgaat in de tuin. Grote glaspartijen versterken het contact met buiten, zonder te expliciet te zijn. De woning is zo opgevat dat elke ruimte een eigen sfeer krijgt, terwijl het geheel een logische en rustige doorstroming behoudt. De open haard in de leefruimte fungeert als ankerpunt binnen de open structuur.
Rechts van de hal bevinden zich vier slaapkamers, waarvan één met aparte dressing. Centraal tussen de kamers ligt een polyvalente ruimte die flexibel ingezet kan worden als speelplek, extra zithoek of tv-ruimte. De badkamer is royaal en afgewerkt met kalkpleister, wat zorgt voor een zachte, natuurlijke sfeer. Het gebruik van rustige materialen en een beperkt kleurenpalet draagt bij aan de zintuiglijke beleving. Overgangen tussen ruimtes gebeuren zonder visuele onderbrekingen, waardoor de woning aanvoelt als één coherent geheel.
Interieur met aandacht voor detail
De inrichting is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen architecten, interieurontwerp en bouwheer. “We wilden een interieur dat niet schreeuwt, maar fluistert,” zegt Van Caenegem. Maatwerkmeubilair, ingetogen kleuren en tactiele materialen zorgen voor een warme soberheid. De deuren zijn ingewerkt in de wanden, verlichting werd discreet verwerkt, en de keuze voor natuurlijke afwerkingen creëert een sfeer van ingetogen luxe. Er werd bewust gekozen voor materialen die verouderen met waardigheid en een zekere aardse tactiliteit hebben.
De keuken vormt het kloppend hart van de woning en sluit naadloos aan bij eetruimte en tuin. Een ruim werkblad en uitgekiende bergruimte maken de keuken functioneel, zonder afbreuk te doen aan het minimalistische geheel. De bureauruimte aan de zijkant is voldoende afgeschermd om in stilte te kunnen werken, maar blijft verbonden met de rest van het huis. Binnen het open plan is telkens aandacht voor beschutting en geborgenheid. Door de ontdubbeling van de buitenmuren in tactiel beton ontstaat bovendien een overdekte rondgang rond de woning, die een gevoel van omhulling en bescherming biedt. Tegelijk fungeert deze buitenruimte als natuurlijke zonwering tijdens warme zomermaanden.
Architectuur als getuige van wat was
Wat House PAMA bijzonder maakt, is hoe het litteken van de brand een betekenisvolle rol kreeg in het nieuwe ontwerp. De oude muren functioneren niet als relieken, maar als actieve elementen in de compositie. Ze kaderen zichten, structureren het erf en brengen gelaagdheid in de beleving. De woning balanceert tussen herinnering en vooruitgang, tussen bescherming en openheid. De site werd niet gezuiverd van haar geschiedenis, maar met zorg herschreven. De architectuur fungeert als bemiddelaar tussen wat voorbij is en wat nog moet komen.
Deze benadering geeft de woning een stille intensiteit. Er zit een zekere traagheid in de manier waarop ze zich laat ontdekken — van de eerste aanblik langs de straatzijde tot de doorzichten naar de tuin en het landschap daarachter. Door het litteken van de hoeve zichtbaar te houden, wordt het verleden niet heropgebouwd, maar herdacht. De woning is een eigentijdse vertaling van wat daar ooit stond, en wat vandaag opnieuw betekenis krijgt. Zo wordt wonen ook een vorm van herinneren.