STEEN & BEEN. You Jane (Filip Canfyn)
-
© Phil Stanziola
Jane Jacobs ordent haar gedachten vooral in ‘The Death and Life of Great American Cities’ (1961), waarin ze radicaal pleit voor het stoppen van dictatoriale grootschalige masterplanning.
Onze huiscolumnist Filip Canfyn meldt graag de oprichting van de Jane Jacobs Society. Deze Nederlandse vereniging van “wie zich, al dan niet professioneel, bezighoudt met de stad als leef- en werkomgeving” wil het gedachtegoed van stedenbouwkundige activiste Jane Jacobs “hooghouden, delen en verbinden met de uitdagingen van nu”.
In het interbellum vinden noch de idealistische tuinwijk-gedachte noch de technocratische Corbu-CIAM-doctrine een antwoord op het stedelijk leefbaarheidsvraagstuk en na de verwoestende Tweede Wereldoorlog blijft de stad al helemaal wezenloos achter: ze vormt geen habitat meer maar een probleem. De deur staat open voor een tegenbeweging: slow urbanism, het geesteskind van Jane Jacobs (1916-2006).
Zij ordent haar gedachten vooral in ‘The Death and Life of Great American Cities’ (1961), waarin ze radicaal pleit voor het stoppen van dictatoriale grootschalige masterplanning van de stad als een puur functioneel systeem. De stad moet uitgebouwd worden, of beter, de stad moet zichzelf uitbouwen vanuit het bestaand weefsel, waarin gemengde wijken, informeel straatleven en lokaal zeggenschap hun plaats krijgen. Jacobs wordt zo de vaandeldrager van toevallige stedenbouw, die steunt op trage groei en bewuste kleinschaligheid, op “menselijke maat, herkenbaarheid en gemeenschapsgevoel”.
Haar aanpak kent echter ook zwakke punten. Ze levert geen globale instant tool maar eerder een rommelige gereedschapskist met langzame, kleine oplossingen, met meer quick wins dan robuuste instrumenten. Ze vindt eveneens geen antwoord op de onvermijdelijke behoefte aan infrastructuur, zoals wegenis en nutsvoorzieningen, die niét spontaan ontstaan. Kortom, haar sympathieke naïviteit, als het over de schaalgrootte en de complexiteit van een stad en een stedelijke samenleving gaat, wordt de achillespees van slow urbanism.
Het kan alleszins geen kwaad dat met de peper van Jane Jacobs de huidige stedenbouwkundige, lees vastgoedgerichte praktijk wat bijgekruid wordt en dat de alternatieve professionals weten waar trendy goeroes als Jan Gehl, David Sim, Carlos Moreno, … hun mosterd gehaald hebben.
